3. ΤΑΞΙΚΗ ΠΑΛΗ | Εσύ τι λες;
Πως ορίζεται και ποια η σημερινή κατάσταση;
Όλες οι μη σοσιαλιστικές κοινωνίες είναι ταξικές. Στην Ελλάδα, η χρεοκοπία του 2010 έφερε την ύφεση και στην ταξική πάλη καθώς όλες οι κοινωνικές τάξεις (όχι βέβαια στον ίδιο βαθμό) έχασαν εισοδήματα. Όμως, με το 3ο Μνημόνιο, και ιδίως το 4ο (Αύγουστος 2018), η ταξική πάλη εντάθηκε περισσότερο από ποτέ καθώς τα «αριστερά» Μνημόνια δημιούργησαν νέες μορφές ολιγαρχικής λεηλασίας. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη βασίστηκε σε αυτή την νέα δύναμη των πολύ λίγων για να μετατρέψει την Ταξική Πάλη σε Ολοκληρωτικό Ταξικό Πόλεμο εναντίον του 70% των πολιτών ανταμείβοντας όμως πλουσιοπάροχα (κυρίως με δανεικά) το 30% που αποτελεί και την εκλογική ραχοκοκαλιά του Ακραίου Κέντρου και της Δεξιάς, με ένα 10% να ρέπει προς τα φασιστικά μορφώματα που αποτελούν το τελικό ανάχωμα του συστήματος.
Σε τι συμφωνεί η Αριστερά; Τίποτα στην ιστορία δεν παραχωρήθηκε στους εργαζόμενους, στις γυναίκες, στους υπερασπιστές της Φύσης και του Δίκιου. Ό,τι κατακτήθηκε, κατακτήθηκε με αιματηρούς αγώνες, με πάλη ταξική αλλά και ενωτική.
Η ανάλυση του ΜέΡΑ25
Προλεταριάτο – Πρεκαριάτο – Τεχνοφεουδαρχία
Το προλεταριάτο, καθώς και μεγάλο ποσοστό των μικρομεσαίων, μετατρέπονται σε πρεκαριάτο που όλο και περισσότερο υπόκειται στην τυραννία των αλγόριθμων (π.χ. εργαζόμενοι στην efood, Skroutz κλπ) που ανήκουν σε συγκεντροποιημένα, απρόσωπα καρτέλ. Στον παραδοσιακό καπιταλισμό, ο προλετάριος είχε κάποια δεδομένα: ήξερε τις ώρες που θα εργαστεί, τα χρήματα που θα λάβει, μπορούσε να προγραμματίσει. Σήμερα, οι ώρες εργασίας διαφέρουν από μέρα σε μέρα, η απόλυτη επισφάλεια θριαμβεύει, η εργασία καθοδηγείται από κάποια ψηφιακή εφαρμογή που δίνει στους εργαζόμενους εντολές, με την οποία αναγκάζονται να «συνομιλούν». Ο αλγόριθμος βέβαια ευνοεί τους πιο υπάκουους, ενώ υπονομεύει όσους τολμούν να συνδικαλίζονται. Έτσι, η κοινωνική κινητικότητα συρρικνώνεται (γεννιέσαι φτωχός, φτωχός θα παραμείνεις), όπως στην εποχή της φεουδαρχίας. Στο μεταξύ, τα βασικά αγαθά – ενέργεια, νερό, υγεία, παιδεία –εμπορευματοποιούνται και, συνεπώς, αποτελούν άλλη μια μορφή λεηλασίας των πολλών.
Η πρόταση του ΜέΡΑ25:
Συλλογικές Διαπραγματεύσεις ως το μόνο και απόλυτο προαπαιτούμενο για την προστασία του κόσμου της εργασίας
- Τέλος στην εκμετάλλευση ενοικιαζόμενων και πρεκαριάτου (ευάλωτων, ανυπεράσπιστων εργαζόμενων)
- Τέλος στην αδήλωτη εργασία
- Ισορροπία μεταξύ δουλειάς και ελεύθερου χρόνου
Το όραμα του ΜέΡΑ25:
Μία μετοχή, μία ψήφος. Φαντάσου τις μετοχές ως τίτλοι που δεν αγοράζονται, δεν πωλούνται, δεν είναι εμπορεύματα, αλλά αυτοδίκαια μοιράζονται ισότιμα σε κάθε εργαζόμενο, στη βάση της αρχής μία-εργαζόμενη-μία μετοχή-μία ψήφος. Αυτό δεν σημαίνει ίδιες ευθύνες ή μισθούς. Σημαίνει όμως ότι η συνέλευση των μετόχων θα αποφασίζει το μάνατζμεντ και θα εγκρίνει τα μισθολόγια. Κάτι τέτοιο θα καταργούσε τα χρηματιστήρια (καθώς οι μετοχές δεν θα ήταν πλέον εμπορεύματα) και την σύγκρουση μισθών-κέρδους (καθώς καταρρέει ο διαχωρισμός αφεντικού-μισθωτού δεδομένου ότι η ιδιοκτησία είναι κοινή και όλες/οι εισπράττουν μερίσματα της επιχείρησης στην οποία εργάζονται και η οποία τους συν-ανήκει).
Εσύ τι λες;
Δεν περιγράφεται η μετάβαση στην νέα κατάσταση όπου για την κάθε επιχείρηση θα ισχύει το “μια μετοχή μια ψηφος”
Έχουν ξεχαστεί και από τους επίσημους θεσμούς και από την αριστερά οι φριλανσεράδες που έχουν λίγες ασταθείς συνεργασίες και ασταθή έσοδα.
Ο νόμος τους μεταχειρίζεται σαν επιχειρηματίες που πωλούν υπηρεσίες σε ένα δυνητικά άπειρο αριθμό παραληπτών και τους καλούν να πληρώσουν φόρο εισοδήματος και φλατ ποσά για ασφάλιση και ΦΠΑ ασχέτως εισοδημάτων.
Αυτό θα ήταν αυτοφτωχοποίηση για πολλούς κι έτσι δουλεύουν με μαύρα, κάτι που στερεί το δημόσιο και τα ταμεία από έσοδα.
Θα πρέπει για ανθρώπους που συνεργάζονται με μέχρι 10 φυσικά ή νομικά πρόσωπα ετησίως να επιτρέπεται να δηλώσουν τέτοια εισοδήματα ως εισόδημα από εργασία, με τις ανάλογες φορολογικές κι ασφαλιστικές επιβαρύνσεις. Αυτό συμβαίνει στη Σκανδιναβία, τη Βρετανία, την Κύπρο.
Το κείμενο χρησιμοποιεί μια απλουστευτική προσέγγιση της έννοιας της “ταξικής πάλης”, που όμως έχει σημαντικές πολιτικές συνέπειες. Προβάλει ως “ταξική πάλη” έναν ιδεολογικό προσδιορισμό αυτής της έννοιας, που χρησιμοποιείται κυρίως από ένα σημαντικό κομμάτι της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς και το ΚΚΕ, ως επιθετικός προσδιορισμός (αυταξία) για να καταδείξει κάποιες διαχωριστικές γραμμές σε πολιτικές πρακτικές, όπως τα “ταξικά σωματεία”, οι “ταξικοί αγώνες” κλπ. Αυτό μπορεί να συμβάλλει στην διαμόρφωση μιας “κοινής γλώσσας” με τον χώρο της παραδοσιακής Αριστεράς, όμως ταυτόχρονα συσκοτίζει διάφορες πλευρές, όπως τον χαρακτήρα του κοινωνικού ανταγωνισμού και των κοινωνικών συγκρούσεων, αλλά και των ενδοκαπιταλιστικών αντιθέσεων, με αποτέλεσμα να αποδυναμώνεται ο ορισμός της ταξικής πάλης ως “κινητήρια δύναμη” της ιστορίας: “ταξικά” δεν είναι μόνον τα εργατικά σωματεία, αλλά και τα εργοδοτικά, “ταξικό” είναι και το κράτος. Η ταξική πάλη δεν είναι παρούσα μόνον στον χώρο της πολιτικής, είναι και στον χώρο της ιδεολογίας, ακόμα και στον χώρο της “θεωρίας”. Εκδηλώνεται επίσης με κάποιες μορφές και στο εσωτερικό των πολιτικών μηχανισμών, ακόμα και αυτών που δηλώνουν “ταξική καθαρότητα” (παραπέμπω, ως παράδειγμα για πως σχετίζονται τα πολιτικά επίδικα με τα ταξικά κατά την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ προς στην κυβερνητική εξουσία το 2014: «Για την ταξική βάση της εσωκομματικής διαπάλης στον ΣΥΡΙΖΑ»)
Ας δούμε μερικά ενδεικτικά σημεία που καταγράφεται αυτή η απλουστευτική προσέγγιση που επεσήμανα προηγουμένως της έννοιας της “ταξικής πάλης” και τι πολιτικές συνέπειες έχει:
Α. «Όλες οι μη σοσιαλιστικές κοινωνίες είναι ταξικές»:
Μόνον οι “κομμουνιστικές κοινωνίες” δεν θα είναι ταξικές, με την έννοια ότι θα έχει επικρατήσει ένας άλλος τρόπος παραγωγής που δεν θα είναι εκμεταλλευτικός και θα έχει καταργηθεί το κράτος με την μορφή που γνωρίζουμε σήμερα ως μηχανισμός ταξικής κυριαρχίας. Οι σοσιαλιστικές κοινωνίες ως μεταβατικές κοινωνίες, όπως έδειξε το ιστορικό παράδειγμα των επαναστάσεων του προηγούμενου αιώνα ήταν ταξικές κοινωνίες. Το σοβιετικό μοντέλο οικοδόμησης θεωρεί ότι στο μεταβατικό στάδιο της οικοδόμησης οι ταξικές αντιθέσεις σιγά – σιγά μειώνονται μέχρι να εξαφανιστούν μέσω της “κρατικής διαχείρισης”. Αυτή η μορφή κυβερνητικότητας θεωρεί το “κράτος” απλά ως εργαλείο (μηχανισμό) και παραβλέπει ότι ταυτόχρονα είναι και μια σχέση συμπύκνωσης του ταξικού συσχετισμού, οδήγησε στην αντίληψη ότι αρκεί η κατάληψη της κρατικής εξουσίας για να προχωρήσει ο κοινωνικός μετασχηματισμός. Ποιό ήταν το αποτέλεσμα;
– Στην Ανατολή οδήγησε στα καθεστώτα του υπαρκτού κομμουνισμού στην ταύτιση του κόμματος με το κράτος και στην Δύση σε συνδιαχειριστικές πρακτικές που οδήγησαν στην ενσωμάτωση και την υποταγή. Και στις δυο περιπτώσεις, στην σύγκρουση των μηχανισμών τελικά το κόμμα “παραδόθηκε” στο κράτος και όχι το αντίθετο: Οι αστικοί κρατικοί μηχανισμοί είναι πολύ ανθεκτικότεροι των κάθε λογής (δια)χειριστών τους.
Η κυριαρχία του κράτους απέναντι στο κόμμα, επαληθεύτηκε και με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, όπου το κράτος ως συμπύκνωση των ταξικών σχέσεων έμεινε ανέπαφο (όπως ανέπαφο έμεινε και το πολιτικό προσωπικό της κυβερνητικής ελίτ), απλά άλλαξε κουστούμι με τον απεγκλωβισμό του από το κομμουνιστικό κόμμα ως μορφή διαχείρισης της κρατικής εξουσίας, μπροστά στην οικονομική χρεοκοπία της ΕΣΣΔ (η οποία πυροδότησε την αλλαγή του πολιτεύματος, δηλαδή την μετάβαση από τον κρατικό καπιταλισμό στην ελεύθερη οικονομία).
Ας δούμε πως χειραγωγήθηκε η ταξική πάλη στην «σοσιαλιστική κοινωνία» που προέκυψε από την Οκτωβριανή επανάσταση:
Η Οκτωβριανή επανάσταση, επιχείρησε να απαντήσει στη μορφή διακυβέρνησης για την λαϊκή εξουσία, με τον τρόπο που αποτυπώνεται συνοπτικά στο σύνθημα “όλη η εξουσία στα σοβιέτ”, σε μια προσπάθεια εφαρμογής άμεσης δημοκρατίας στο πρότυπο της Παρισινής Κομμούνας. Όμως μετά από δύο χρόνια, τα “κενά” αυτής της μεταβατικής μορφής διακυβέρνησης μετασχηματίστηκαν σε “καινά” από το κόμμα των μπολσεβίκων: Το σύστημα διακυβέρνησης αντικαταστάθηκε από την “σοβιετική εξουσία”, το κράτος απέκτησε άλλο επίθετο: “εργατικό”, και το κόμμα των μπολσεβίκων ανέλαβε να διαχειρίζεται και να ελέγχει όλες τις κρατικές υποθέσεις. Ενέταξε σε αυτές και όλες τις μορφές της κοινωνικής οργάνωσης και της οικονομίας. Έκτοτε, αυτή η διακυβέρνηση επικράτησε σε όλα τα καθεστώτα του υπαρκτού κομμουνισμού. Η υπόθεση του “κομμουνισμού” έγινε και αυτή κρατική “εργολαβία” με πενταετή πλάνα και άλλα παρόμοια τεχνοκρατικά, όπου τα κομμουνιστικά κόμματα ανέλαβαν να διεκπεραιώσουν.
Πρόκειται για μια σύμβαση ανάθεσης που αποτυπώνει ένα καθεστώς πλήρους “ελευθερίας/αυθαιρεσίας”: Η σύμβαση δεν έχει ημερομηνία λήξης (το “έργο” θα ολοκληρωθεί , αν και όταν επί της γης επικρατήσει ο κομμουνισμός), αλλά και ο Ανάδοχος δεν έχει καμία δέσμευση απέναντι στην Αναθέτουσα Αρχή…
Β. «Η κυβέρνηση Μητσοτάκη βασίστηκε σε αυτή την νέα δύναμη των πολύ λίγων για να μετατρέψει την Ταξική Πάλη σε Ολοκληρωτικό Ταξικό Πόλεμο εναντίον του 70% …κλπ».
Πρόκειται για ένα λεκτικό βερμπαλισμό που κυρίως δεν έχει να προσφέρει τίποτα περισσότερο από μια ιδεολογικού χαρακτήρα δήλωση για την πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Το φωνάζουν και άλλοι, ίσως σε χαμηλότερους τόνους, αλλά και πριν δημιουργηθεί το ΜέΡΑ25 για τις μνημονιακές κυβερνήσεις και είδαμε το αποτέλεσμα: Αυτή η δήλωση δεν έχει να προσφέρει τίποτα για να εξηγήσει με όρους “ταξικής πάλης” γιατί νικάει ο αντίπαλος και γιατί οι λαϊκές μάζες μένουν αδρανείς και δεν κινητοποιούνται. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι το πολιτικό ζητούμενο, αν πραγματικά μας ενδιαφέρει η αλλαγή του κοινωνικού συσχετισμού, και όχι απλά η καταγγελία του “ταξικού χαρακτήρα” της κυβερνητικής πολιτικής.
Το σίγουρο είναι ότι οι λαϊκές μάζες δεν μένουν αδρανείς επειδή δεν γνωρίζουν τον “ταξικό χαρακτήρα” της κυβερνητικής πολιτικής. Το να βροντοφωνάζουμε όμως αυτή την “αλήθεια”, δεν νομίζω ότι θα τις κάνει να κινητοποιηθούν…
Οι μετατοπίσεις του κοινωνικού συσχετισμού αποτυπώνονται σε συμβάντα που καταγράφουν την κίνηση των μαζών. Οι μάζες δεν κινούνται με “μεταβατικά προγράμματα”, πολιτικά σχέδια και άλλα ωραία παρόμοια που προκαθορίζουν την δράση των πολιτικών μηχανισμών της Αριστεράς. Αδράχνουν τις “ευκαιρίες” που βρίσκονται μπροστά τους. Το “πλήθος” αναδεικνύεται σε κοινωνική δύναμη μέσα από πρακτικές που δημιουργούν συμβάντα, όπου το “εδώ και τώρα” είναι αυτό που επαναπροσδιορίζει και αναμορφώνει το πολιτικό διακύβευμα της σύγκρουσης.
Για παράδειγμα, η ανατροπή στον δήμο της Αθήνας είχε τα χαρακτηριστικά ενός συμβάντος που το “πλήθος” άδραξε την ευκαιρία. Το αποτέλεσμα ήταν έξω τους “πολιτικούς σχεδιασμούς” όχι μόνον των κομματικών μηχανισμών της όποιας Αριστεράς αλλά και των αστικών πολιτικών κομμάτων, που έκαναν ορατό το αδύνατο…
Οι πολιτικές σχέσεις είναι πρώτιστα σχέσεις εμπιστοσύνης. Η αξιοπιστία δεν διαμορφώνεται κυρίως από τον πολιτικό λόγο αλλά από τις πράξεις που τον συνοδεύουν. Η εκλογική κάθοδος του ΜέΡΑ25 με το σχήμα “ΜέΡΑ25- συμμαχία για την ρήξη” κλόνισε την αξιοπιστία του.
Η κρίση εμπιστοσύνης προς το ΜέΡΑ25 ξεκίνησε με τις αποχωρήσεις – διαγραφές από την Κοινοβουλευτική Ομάδα, γιατί δημόσια καταγράφτηκε ότι το ΜέΡΑ25 είναι ένα κόμμα όπου στο εσωτερικό του κυριαρχούν οι ίδιες αντιθέσεις με αυτές που υπάρχουν στους αστικούς πολιτικούς μηχανισμούς και μάλιστα διευρυμένες: Η ύπαρξη του φαινομένου είναι το πρόβλημα, όχι η αιτιολόγηση του. Από αυτό βγάζει ο κόσμος τα συμπεράσματά του…
Αν πραγματικά θέλουμε να προσδιορίζουμε την θέση του ΜέΡΑ25 στην “ταξική πάλη”, θα πρέπει να δώσουμε πρώτα απ’ όλα μια πειστική ερμηνεία για την κρίση αξιοπιστίας που καταγράφεται στην πολιτική του δράση.
Να αγιάσει το στόμα σου
Υπάρχουν μερικά ζητήματα στην διατύπωση που είναι ανάγκη να αποσαφινιστούν ή τουλάχιστον αξίζουν σκέψη:
Παρατήρηση 1η: Η κριτική για “αριστερά” μνημόνια, αν και στοχεύει ως μπηχτή κατά του ΣΥΡΙΖΑ, πλήττει ολόκληρη την αριστερά και την αξιοπιστία της. Μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν όντως άνθρωποι που λανθασμένα πιστεύουν π.χ. ότι ο Γ.Β. ψήφισε το 3ο μνημόνιο. Και ακόμα, οποιοδήποτε πλήγμα στον ΣΥΡΙΖΑ, δεν σημαίνει ντετερμινιστικά ενίσχυση τις αριστερας (βλέπε διπλές εκλογές). Όσο πιο γρήγορα απομακρυνθεί η αριστερά από οποιοδήποτε συσχετισμό με το τρίτο μνημόνιο, τόσο καλύτερο για τη θέση της στη συνείδηση του λαού. Δεν είναι χαζοί οι νεοδημοκράτες που προσποιούνται ότι δεν υπήρξαν ποτέ οι κυβερνήσεις Παπαδήμου και Σαμαρά-Βενιζέλου.
Παρατήρηση 2η: Η πρόταση “Ισορροπία μεταξύ δουλειάς και ελεύθερου χρόνου” χρειάζεται περισσότερη ανάπτυξη και προβολή. Πρώτον, γιατί οι τεχνολογικές δυνατότητες τις εποχής μας θα μπορούσαν να επιτρέπουν ραγδαία λιγότερες ώρες εργασίας για τους εργαζόμενους αν δεν καρπώνονταν οι καπιταλιστές την αύξηση της παραγωγικότητας. Δεύτερον, γιατί η σημερινή εποχή της τηλεργασίας όχι μόνο έχει ευέλικτα ωράρια, αλλα άνετα καταπατάει οποιδήποτε έννοια ωραρίου. Οι υπάλληλοι πια δουλεύουν 24/7 περίπου.
Το θέμα λοιπόν του work-life balance είναι κρίσιμο και έχει αποκτήσει και το ενδιαφέρον της εργαζόμενης νεολαιας. Θα χρειαστούν σαφείς προτάσεις πάνω στο ζήτημα.
Παρατήρηση 3η: Μιλάτε για την τυραννία των αλγορίθμων και καλά κάνετε. Δεν είναι όμως αναγκαίο αποτέλεσμα των αλγορίθμων, ούτε φταίνε οι αλγόριθμοι. Πρέπει να αποσαφινιστεί η βαρβαρότητα της αλγοριθμικής μεγιστοποίησης του κέρδους σε σύγκριση με την αλγοριθμική βελτιστοποίηση της παραγωγής και της ποιότητας ζωής των ανθρώπων.
Παρατήρηση 4η: Μοιράζομαι το όραμα σας για εργατική ιδιοκτησία των επιχειρήσεων. Αλλά όπως παρουσιάζεται το εγχείρημα φαίνεται απλουστευτικό και άρα θα δυσκολέψει να πείσει. Και αυτό γιατί πιστευώ ότι υπάρχει μια τάση ρομαντικοποίησης της εργατικής τάξης και της ευθυγράμμισης των συμφερόντων των ατόμων που ανήκουν σε αυτή.
Μερικά από τα ζητήματα που εγείρονται:
Για να μην παρεξηγηθώ, μου αρέσει η ιδέα, αλλά χρειάζεται να ενισχυθεί για να είναι πρακτική, εφαρμόσιμη και αποτελεσματική. Δεν έχω αυτήν την στιγμή κάποια συγκεκρμένη λύση για τα ζητήματα, μιας και η γνώση μου σε θεωρία παιγνίων είναι ανεπαρκής και σε multi-party πρωτοκολλά βασική. Πιστεύω ότι τα προβήματα μπορούν να ξεπεραστούν αλλά θα χρειαστεί ουσιαστική θεωρητική, μαθηματική δουλειά.
Καλημέρα Χάιδω! Πολύ εύστοχα τα ερωτήματα. Θα σε προέτρεπα να διαβάσεις το βιβλίο “Άλλο Τώρα” όπου περιγράφονται αναλυτικά οι σχετικοί μηχανισμοί αλλά και δικλίδες ασφαλείας.
Έχω κάνει μια απεικόνιση των σχετικών συστημάτων σε μορφή διαγράμματος την οποία μπορείς να βρεις δημοσιευμένη εδώ – https://metacpc.org/allo-tora-diagramma/
Η ταξική πάλη είναι το αντίθετο του δικαιωματισμού ο οποίος είναι διαταξικός. Αριστερά και δικαιωματισμός δεν μπορεί να κατοικήσουν στο ίδιο σώμα..
Επίσης όπως γράφει ο Κ.Μαρξ στο κείμενο “Μια προειδοποίηση” και ο Φ. Ένγκελς στην ‘Κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία” η μετανάστευση δρα διαλυτικά στην ταξική πάλη γιατί εκτονώνει τις εντάσεις στις χώρες καταγωγής και αποδομεί το εργατικό κίνημα στις χώρες προορισμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Τεϋλορισμός.
Σωστοτατα, ο “δικαιωματισμος” δεν εχει καμμια σχεση με την πραγματικη Αριστερα ( που βρισκεται αυτη,ειναι αλλη ιστορια). Ο Μαρξ στην “Κριτικη της Φιλοσοφιας του Δικαιου του Χεγκελ”, νεανικο του εργο , ξεκαθαριζοντας και την προσωπικη του σταση προς τις σπουδες που ειχε κανει , εγραψε ” Το Δικαιο προυποθετει την Ανισοτητα”. Οποιος λοιπον ως δηθεν αριστερος διεκδικει “δικαιωματα”, (καποιοι αμαθεις η παμπονηροι αριστερεμποροι μιλανε και για “σκληρο πυρηνα των δικαιωματων” -στο αστικο καθεστως!!!), η ειναι αστοιχειωτος η ειναι αυτο που εβαλα στην παρενθεση. Ελπιζω να ημουν λακωνικος…
1. Η ταξική πάλη είναι μια “διαταξική” έννοια: εκφράζει μια μορφή σχέσης ανάμεσα σε διαφορετικές τάξεις…
2. Τι είναι ο “δικαιωματισμός”; Για παράδειγμα η διεκδίκηση του δικαιώματος στην απεργία ή στην μόρφωση, είναι δικαιωματισμός;
1.Διαταξική σημαίνει μια κοινή συνισταμένη έννοια που αφορά και ενώνει όλες τις τάξεις. Ο φεμινισμός πχ αφορά όλες τις γυναίκες πλούσιες και φτωχές. Ταξική πάλη σημαίνει τον διαχωρισμό, την αντίθεση και τη διαμάχη που χωρίζει τις τάξεις σε έναν πόλεμο ο οποίος κινεί την ιστορία.
2.Δικαιωματισμός σημαίνει ότι οι ατομικές και συλλογικές ταυτότητες όπως πχ οι θρησκευτικές μειονότητες (οι οποίες σε άλλη χώρα βέβαια μπορεί να είναι πλειονότητες και δη καταπιεστικές σε άλλες θρ. μειονότητες) καθορίζουν την ιστορική κίνηση. Για τους δικαιωματιστές η αντίθεση κεφαλαίου εργασίας η οποία διαμόρφωσε αυτό που ονομάζουμε αριστερά είναι ξεπερασμένη. Ο δικαιωματισμός είναι βασική αρχή του φιλελευθερισμού και κερκόπορτα στην επαναστατική δράση. Τα δικαιώματα στην εκπαίδευση και την απεργία είναι πολτικά δικαιώματα όχι ατομικά. Ατομικό είναι το δικαίωμα στην ερωτική προτίμηση δλδ ο ζάμπλουτος Κασελάκης και η προλετάρια Ρεβενιώτη ανήκουν στο ίδιο στρατόπεδο επειδή είναι gay. Δεν ανήκουν.
Μην ξεχναμε οτι σημερα η εργατικη ταξη αποτελειται κυριως απο μεταναστες
Το Σεπτέμβρη του ’21 και με αφορμή την απεργία τότε στην efood, ο γραμματέας σε μια ομιλία του στη βουλή, περιέγραψε -κατά τη γνώμη μου- πως θα μπορούσε να γίνει μια προλεταριακή επανάσταση στην εποχή μας. Και μάλιστα, μια ειρηνική -υπό μία έννοια- επανάσταση.
Εδώ η ομιλία στη βουλή.
Από εκείνη τη μέρα σκέφτομαι αυτό το ενδεχόμενο. Στην efood και σε πάρα πολλούς κλάδους θα μπορούσε να εφαρμοστεί αυτή η μορφή συνεργατικών μονάδων/πλατφορμών στις οποίες τον 1ο λόγο θα έχουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι. Ο κλάδος των μεταφορών είναι μάλλον ο πιο πρόσφορος, αν θέλει κανείς το εγχείρημα να γίνει γνωστό, να έχει πλατιά απήχηση και να βάλει και άλλο κόσμο στη διαδικασία να σκεφτεί και να δει πως ένας άλλος δρόμος -όσο αφορά την εργασία και την οικονομία- είναι και πολύ πιο ανθρώπινος και όχι απλά εφικτός αλλά ίσως και εύκολα πραγματοποιήσιμος.
Στις μέρες μας το software είναι μάλλον η μεγαλύτερη πηγή πλούτου. Αυτό, είτε μας αρέσει είτε όχι, κάνει τον εργαζόμενο ακόμα πιο αναλώσιμο για τους εργοδότες. Το software όμως δεν είναι εργοστάσιο. Δεν χρειάζεται τεράστιες επενδύσεις σε γη, μηχανήματα, πρώτες ύλες κλπ. Δεν είναι τζάμπα βέβαια, αλλά απέχει πολύ από την έννοια της επένδυσης στα προηγούμενα χρόνια. Εν πολλοίς, ενώ ως τώρα το software είναι ένα όπλο στα χέρια των καπιταλιστών, δεν υπάρχει κανένας λόγος να μη γίνει όπλο στα χέρια των εργαζόμενων. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι με τις γνώσεις και τις ικανότητες που χρειάζονται για να στηθούν συνεργατικές μονάδες που βασιζόμενες στο software θα δώσουν στους εργαζόμενους τα απαραίτητα όπλα για να διεκδικήσουν:
· Δικαιοσύνη στην εργασία.
· Λόγο στην επιχείρηση που εργάζονται,
· Σωστές συνθήκες εργασίας
· Επαφή με το προϊόν που παράγουν
και τελικά
· Υπεραξία, της οποίας τους καρπούς δεν θα τους νέμεται κάποιος άλλος πέρα από τους ίδιους τους εργαζόμενους.
Και αν κάτι τέτοιο άρχιζε από τις υπηρεσίες delivery με τις οποίες όλος ο κόσμος έρχεται καθημερινά σε επαφή, πόσο γρήγορα θα αποκτούσε απήχηση; Πόσο γρήγορα ο κόσμος θα άρχιζε να αναρωτιέται «Βρε λες;». Πόσο γρήγορα και άλλοι κλάδοι θα έμπαιναν στη διαδικασία της αυτοοργάνωσης;
Πραγματικά νομίζω πως αυτός ο δρόμος, ας τον ονομάσω “συνεταιριστική αυτοοργάνωση εργαζομένων μέσω software platforms”[1] είναι ο πιο εύκολος και ρεαλιστικός δρόμος προς μια αληθινή προλεταριακή επανάσταση στις μέρες μας. Σε μια εποχή που κανείς δεν θέλει και ακόμα περισσότερο κανείς δεν μπορεί να ξεκινήσει την επανάσταση με τα όπλα, ίσως είναι ο μόνος δρόμος προς τη πραγμάτωση και γιατί όχι τη δικαίωση της ταξικής πάλης
Ο γραμματέας στην ομιλία του είπε πως δεν μπορεί αυτό να το κάνει το Μερα 25 γιατί είναι πολιτικό κόμμα. Διαφωνώ λίγο, κυρίως γιατί πιστεύω πως αυτό θα έπρεπε να το έχει οργανώσει ένα κόμμα. Το ΚΚ. Αλλά το ΚΚ και ο ρόλος του με αφήνουν αποσβολωμένο από τότε που θυμάμαι να έχω πολιτική σκέψη, οπότε έχει θέσει εαυτόν εκτός κουβέντας.
Το Μερα όμως γιατί δεν μπορεί; Ειδικά τώρα που είναι εκτός βουλής. Δεν φαντάζομαι το Μερα να έχει τα λεφτά για να ξεκινήσει και να στήσει κάτι τέτοιο, αλλά δεν θα μπορούσε να βοηθήσει με κάποιο τρόπο να γίνουν επαφές, να βρεθούν κατάλληλοι άνθρωποι και ίσως να μαζευτούν και λεφτά;
[1] Ας βρει κάποιος ένα όνομα της προκοπής 😀
“Την ιστορία την κάνουν οι μάζες, κινητήριος δύναμη της ιστορίας η πάλη των τάξεων”.
Τι εννοούμε λοιπόν με την “ταξική πάλη”;
Τη μονολιθική άποψη ότι οι ανταγωνιστικές τάσεις των παραγωγικών σχέσεων αναπτύσσονται μόνο στον τομέα της υλικής παραγωγής;
Με άλλα λόγια ότι οι παραγωγικές δυνάμεις (εργασία και μέσα παραγωγής) διαμορφώνουν το δίπολο εκμεταλλευτή-εκμεταλλευομένου;
Με αναλύσεις μαρξιστικές μεν, που – ναι – πρέπει να είναι η βάση μας και ως αναλύσεις ανήκουν στην ορθόδοξη μαρξιστική παράδοση, αλλά αγνοούν πλήρως τη μετέπειτα συνεισφορά του Δυτικού Μαρξισμού (Σχολή Φρανκφούρτης ή/και Αλτουσέρ, Πουλαντζάς, Ψυχοπαίδης, Χολλογουεϊ, κλπ.) το κόμμα κινδυνεύει εμφανίζεται
διαρκώς σαν ένα μινι ΚΚΕ με μια εσάνς δικαιωματισμού.
Ενώ λοιπόν η ανάλυση για την οικονομία έχει ορισμένα εξαιρετικά στοιχεία (η μετουσίωση και αυτοεπινόηση του καπιταλισμού συμβαίνει καθημερινά,η μετάλλαή του σε μετα-καπιταλισμό επίσης) αυτά δεν γίνονται η αιχμή του δόρατος της κριτικής μας.
Παράδειγμα:
Στη συνέντευξη με τον Αβραμίδη, ο ΓΓ αναφέρεται σε μια μέθοδο κοινωνικοποίησης, αφού προηγουμένως κάνει αναφορά στον Λένιν. https://youtu.be/oYk1acYEwk0?t=1054
Αυτό θεωρητικά μπορεί να γίνει με ένα σύστημα που περίπου προσιδιάζει στην ανάπτυξη συνεταιρισμού(διορθώστε με αν κάνω λάθος, αναφέρομαι στο “μια μετοχή/εργάτη”).
Πόσο ευκρινές έγινε αυτό στον μέσο εργάτη, στα σωματεία;
Πόσο συζητήθηκε με ανθρώπους της εργασίας;
Πόσο διεξοδικά έχει αναλυθεί;
Για παράδειγμα, ο ίδιος ο Μάρξ “στην κριτική του προγράμματος της Γκότα” καυτηριάζει την ίδρυση συνεταιρισμών υπό κρατική βοήθεια, ως “μια κατάσταση που χρυσώνει το χάπι” για την εργατική τάξη.
Άρα για ποια κοινωνικοποίηση μιλάμε; Κι αν εννοούμε την κοινωνικοποίηση μια μετοχή/εργάτη χωρίς κρατική βοήθεια, πώς ακριβώς αυτό θα γίνει;
Με κρατική παρέμβαση; Χωρίς; Αυτά γιατί δεν τα εξηγούμε στους ψηφοφόρους μας;
Εχουμε χρέος στον κόσμο που μας ακούει να τα ξεκαθαρίσουμε, αν θέλουμε να παραγάγουμε μια νέα στοχοθεσία για τη ρήξη που θα πείθει εκείνους που μας ενδιαφέρει να πειστούν.
Και ο αγώνας πέρα από πρακτικός (δρομος, συγκεντρώσεις, δράσεις) πρέπει να είναι ΚΑΙ ιδεολογικός.
ΠΡΕΠΕΙ επιτέλους το κόμμα να αποκτήσει ξεκάθαρο ιδεολογικό στίγμα!
Είμαστε αντικαπιταλιστές; Οκ; Είμαστε Αριστεροί; Οκ.
Παραδοσιακοί μαρξιστές; Νεομαρξιστές; Αλτουσεριανοί; Τι είμαστε;
Ποια αριστερά πρεσβεύουμε;
(Ελπίζω όχι την μικροαστική αριστερά)
Και υπό την προοπτική ότι έχουμε το “Χ” ιδεολογικό στίγμα, πρέπει να αναζητούμε συγκλίσεις με άλλες δυνάμεις στην προετοιμασία έναν όλο και πιο μαζικό ταξικό αγώνα.
Κανένας σύντροφος από άλλες κινήσεις δεν θα δεχθεί να συμπράξει μαζί μας σε ένα κόμμα που ιδεολογικά είναι “λίγο απ’όλα”.
Για τον “άκριτο δικαιωματισμό” εξηγούμαι:
Υπερθεματίσαμε στον άκριτο δικαιωματισμό,
σε όλη την περίοδο μεταξύ των εκλογών του 2019-2023!
Για να μην παρεξηγηθώ, ο αγώνας παραδείγματος χάριν για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ ή/και άλλες ομάδες που βρίσκονται υπό την πλήρη απογύμνωσή τους σε θέματα δικαιωμάτων, είναι αγώνας δίκαιος και αναγκαίος.
Δεν είναι όμως ο πρωταρχικός. Δεν τίθεται καν θέμα διαθεματικού αγώνα.
Είναι ένας παράγωγος αγώνας της ταξικής πάλης. Όχι παράλληλος, όχι ξεχωριστός.
Λόγου χάριν ένα τρανς άτομο (πιστεύω ότι) θα το ενδιέφερε πολύ περισσότερο να βελτιωθεί ο τρόπος διαβίωσης του σε επίπεδο υλικής καθημερινότητας,(με άλλα λόγια το αν του εξασφαλίζουμε ίσο δικαίωμα στην εργασία, ελέγχουμε όπως ελέγχουμε ολους τους μηχανισμούς που αφορούν την εργασία των “προνομιούχων” για να μεταχειριστώ μια λέξη που αγαπάει αυτό το κίνημα πολύ), παρά το αν θα σταματήσουμε να το κοιτάμε περίεργα στη δουλειά.
Αυτό είναι κάτι που ούτε μπορούμε να ελέγξουμε (δεν μπορούμε να ελέγξουμε τη στερεοτυπική αντίδραση ενός μέσου ανθρώπου), ούτε θα αλλάξει άμεσα.
Μπορούμε να παλέψουμε με συζητήσεις στους χώρους εργασίας για την άρση των στερεοτύπων; Σαφώς!
Αλλά το οτι η “γλώσσα αλλάζει συνειδήσεις” ή συζήτηση θα αλλάξει την πατριαρχία/ομοφοβία, όταν αυτή δεν είναι παρά έκφανση ενός και του αυτού συστήματος καταπίεσης (προφανώς κάνω ταξική αναγωγή!)
πέρα από πολιτικά και ιδεολογικά ανορθόγραφο, είναι και επιστημονικά (κοινωνιογλωσσολογικά) εδώ και δεκαετίες καταρριφθέν.
Η συνείδηση αλλάζει με την κατάργηση των καταπιεστικών μηχανισμών του κράτους ή/και την μεταβολή των ιδεολογικών μηχανισμών του.
Τι κάνουμε λοιπόν για αυτά τα άτομα που καλώς βρίσκονται στην κορυφή της ατζέντας μας;
Υιοθετήσαμε άκριτα το πακέτο των δήθεν αναρχοσοσιαλιστικών ρευμάτων της αμερικάνικης δικαιωματιστικής κοινότητας.
Δικαιώματα; Ποια δικαιώματα; Αυτά που παραχωρεί το αστικό κράτος;
Αυτά είναι είναι ο,τι ήταν τα καθρεφτάκια στους ιθαγενείς που έδιναν οι Άποικοι της Αμερικής για να τους κλέψουν τη γη τους. Για αυτά παλεύουμε; Και αν παλεύουμε για αυτά τί διαφορά έχουμε απο τους democrats της Αμερικής; Κι εκείνοι για το ίδιο παλεύουν.
Την παροχή αστικών δικαιωμάτων, οσων δλδ το κράτος επιτρέπει, ωστε να μην απειληθεί η κυριαρχία του.
Όχι λοιπόν, το ζήτημα δεν είναι αν θα αναφερόμαστε σε αυτά τα άτομα χρησιμοποιώντας ουδέτερα γένη ή αν βάζουμε @ στις καταλήξεις. Παίξαμε ένα εντελώς ιδεαλιστικό και άσκοπο παιχνίδι εκεί προεκλογικά (βλ. αναρτήσεις στελεχών-υποψηφίων και συνέντευξη Γρηγοριάδη στον Α.Ρήγα)
Το ζήτημα είναι αν θα καταφέρουμε να ενταχθούν στην εργασία επι ίσοις όροις και αν θα καταφέρουμε μαζί με την βελτίωση των υλικών όρων διαβίωσης του καθενός άσχετα απο το φύλο, τον προσδιορισμό,τη φυλή,το θρησκευμα, κλπ, συμπεριληπτικά να καταφέρουμε να βελτιώσουμε και εκείνων.
Διότι ισότητα και συμπερίληψη σημαίνει βελτίωση των όρων διαβίωσης με βάση το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα για όλα τα μέλη, ακόμα και για αυτά που τώρα είναι “πίσω σε σχέση με τους υπολοίπους” (αυτό δεν το αρνούμαι!). Η εξισορρόπηση των κοινωνικών συμφερόντων είναι πράξη ισότητας για όλους τους καταπιεσμένους, είτε είναι εργάτες, είτε είναι ΛΟΑΤ, είτε πρόσφυγες, είτε ο οποιοσδήποτε υφίσταται καταπίεση.
Ευχαριστώ για την ανάγνωση.
Πραγματικά ενδιαφέρον σχολιο, Γιάννη!
Αρχικα, δε γνωρίζω την ανθρωπογεωγραφια του Μερα25 και συνεπώς, προβληματιζομαι πανω στα τρια σημεία που βαζεις με οση αφέλεια αυτό συνεπάγεται. Ποσω μάλλον, λογω αποχης μου απ τα δρώμενα της αριστεράς απ το 2015.
Ξεκινώντας, επέτρεψε μου να σημειώσω ότι η συζήτηση αυτή γίνεται με τον Βαρουφακη παρόντα. Όχι απλά εν ζωή, αλλά και σε πλήρη δημιουργική δραστηριότητα. Μια προσωπικότητα, με παγκόσμια αναγνωρισιμοτητα σαν σύγχρονο αιρετικό διανοούμενο και εναλλακτικο μαρξιστη ακτιβιστή. Αυτό το αναφέρω, όχι για να τον βαφτίσω διάδοχο του noam chomsky και ηγέτη του πλανητικού προλεταριατου της progressive international. Μονο για να τονίσω πως αρκετά κεκτημένα οφείλονται ήδη στην ως τώρα δουλειά του, αλλα και πως ακόμα περισσότερα οφείλονται απ τον καθένα απο μας στο ζητούμενο συλλογικό μας αφήγημα..
Μεθοδολογικα, δε μπορώ να φανταστώ την ιστορική επίκληση στη σύγκρουση ορθοδόξων κλασικών ακόλουθων με αντίστοιχους εναλλακτικους μαρξιστες σαν ενα επίκαιρο συγκρουσιακο γνωσιολογικο, επικοινωνιακο και ταυτοτικο ζήτημα σε μια συλλογικοτητα σαν το μερα25. Και ενω συμφωνώ μαζι σου οπως το θετεις (σε κάτι που και για μενα είναι αδιαπραγματευτο) ειλικρινά δεν αντιλαμβάνομαι που ακριβώς παραφυλαει ο κίνδυνος του παρωχημένου οικονομισμου και της υπόκλισης στην εργατια.. Αν ομως ίσχυε κάτι τέτοιο, δε θα έπρεπε τοσο ιδεολογικά οσο και οργανωτικά να αντανακλά ορισμένου τύπου νεοσταλινικες εισηγήσεις και πρακτικες?
Συνοπτικά, στα ζητήματα που βάζεις πιο έντονα: Για το ζήτημα της ιδεολογικής σηματοδότησης η απάντηση θα μπορούσε να ειναι μονο μια κατά τη γνωμη μου: αντικαπιταλιστικη αριστερά. Και για να σε παραφρασω, η εντύπωση που μου εδωσε ο οργανισμός στο μεγαλύτερο μερος που προσεξα ηταν ‘δικαιωματισμος με ολίγη εσάνς κκε:)’.
Όσον αφορά το ζητημα της ιδεολογικής ταυτότητας αυτό θεωρώ πως πρέπει να είναι ανοιχτό, πολυσυλλεκτικο, ελευθεριακο με την απαραίτητη προϋπόθεση οτι διαφορετικες ακόμα και ανταγωνιστικες οπτικες βρίσκουν σαν σημείο τομης τους ενα άμεσα εφαρμοσιμο αντικαπιταλιστικο πρόγραμμα εξουσίας της εργασιας.
Αναφορικά, με το σημείο του ιδεολογικού στίγματος, εδώ έχεις ακομα περισσότερο δίκιο. Και βέβαια αναφερομαι στη γνωστή θέση (ενας εργαζομενος, μια ψηφος, μια μη μεταβιβασιμη μετοχη). Ζήτημα στο οποίο και ο Περικλής (πιο πανω) διαπραγματευεται οσο πιο ρεαλιστικά μπορεί, σε συνθήκες καπιταλιστικου κλεφτοπολεμου. Και ναι, έχεις δίκιο λέγοντας πως πρακτικά μονο μια ‘γιουγκοσλαβικου τύπου’ σοσιαλιστική αυτοδιαχειριση θα μπορούσε να εγγυηθεί τη ρεαλιστική αλλαγή παραγωγικών σχέσεων σε ‘έθνικη κλίμακα’, ωστόσο θα πρέπει να έχουμε και θέση στο ζήτημα των ενδεχομενων αυτοοργανωμενων νησιδίων στην πολύχρωμη βεντάλια της κινηματικής πρωτοβουλίας.
Μα αν αυτό είναι διγλωσσια και’ δεν πειθει αυτους που θέλουν να πειστούν’ δεν συνιστά αποτυχία επικοινωνίας μιας αντικαπιταλιστικης πολιτικής? Δε μας κάνει, ακομα μια φορά να φαινόμαστε ‘λίγο απ όλα?’. Θα μπορούσε να μπει και διαφορετικα: να διαχωριστεί (και ταυτόχρονα να συνδεθεί) ο μεταβατικός απ τον επαναστατικο στόχο! Διεκδικούμε, δηλαδη, ανατροπές στις παραγωγικές σχέσεις σε κάθε ξεχωριστό τομέα δημιουργίας ενισχύοντας καθε πρωτότυπη πρωτοβουλία σε αυτή την κατεύθυνση – οχι μονο σε εθνικό αλλά και πλανητικό επιπεδο, με όρους ταυτόχρονης συνεννόησης και συνεργασιας- την ιδια ώρα που εξηγούμε και παλεύουμε για τις θεσμικές και πολιτικές προϋποθέσεις που θα τις επιβάλλουν σαν κυρίαρχες: την καπιταλιστικη ανατροπή υπέρ των συλλογικά οργανωμένων παραγωγών. Σε αυτό το σημείο ξεκινά, κατα τη γνώμη μου η συζήτηση!
Δεν υπάρχει χώρος και χρονος, για να βαλω μια υπόθεση εργασίας πανω στο πως θα ήθελα την εξέλιξη του μερα25. Παντως θα το φανταζόμουν σαν αντικαπιταλιστικο μετωπο στην επιδίωξη για το μέτωπο της αντικαπιταλιστικης αριστεράς.. Σίγουρα οχι σαν δογματικο κκε, πάλαι ποτέ ομοσπονδιακό σύριζα, περιχαρακωμενη ανταρσυα, η πεφωτισμενη εξωκοινοβουλευτικη διανόηση. Και είναι το μεταβατικό πρόγραμμα άμεσης εξουσίας που κάνει τη διαφορά σε αυτο το φασμα των επιμέρους πολιτικών επιλογών.
Τέλος, για το ζήτημα του δικαιωματισμου, να αγιάσει το πληκτρολόγιο σου! Δε μπορώ να συμφωνήσω περισσότερο. Και θα αποφύγω να αναφέρω συγκεκριμένα πραγματάκια μιλώντας για την καθημερινότητα στη βόρεια Αμερική μοναχα για να μην εγκαλεστω σαν τίποτα περιεργος. Μονάχα, στις αστικές δικαιωματικες ενσωματώσεις που σωστά αναφέρεις, θα πρέπει να έχεις υπόψη σου πως οι παραδοσιακές φιλελευθερες θέσεις της κάθε είδους αμερικανικης αριστεράς για επιβολή ποσοστωσεων σε προσλήψεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα πλέον επιβάλλεται περαν του παραδοσιακου φάσματος λοατκι, αμεα και άλλων ευπαθών ομαδων, η αξιολόγηση των αιτήσεων με καθαρά φυλετικά κριτήρια οπου ειτε σου ανακοινωνεται εκ προοιμίου αποκλεισμός ειτε σου γνωστοποιειται ως αιτιολογηση απόρριψης. Δεν πιάνω την επιδοματικη πολιτική και άλλα συναφή ζητήματα, για το πως ο καπιταλισμός σε οποιαδήποτε μορφή του ούτως ή άλλως κερδίζει, καθώς κάτι τέτοια γεννούν τύπους σαν τον Τραμπ και τους ομοιδεατες του!
Ευχαριστώ για την ανάγνωση
Φίλε Γιάννη, κατ’αρχάς σε ευχαριστώ πολύ για την ανατροφοδότηση.
Θα προσπαθήσω να απαντήσω σε κάποια σημεία οπου ίσως δεν έγινε σαφές αυτό που λέω.
Ο οικονομισμός γενικά δεν θεωρώ οτι αποτελεί κίνδυνο για το ΜεΡΑ.
Αντιθέτως πιστεύω οτι γίνεται πολύ καλή ανάλυση στον ΜΕΤΑ-καπιταλισμό, χωρίς να γίνεται το λάθος της παραδοσιακής μαρξιστικής αριστεράς που “σε τελική ανάλυση” ξεχνάει το “Γράμμα προς Μπλόχ” του Ένγκελς.
Ενα δλδ συστημα που οπως εγραψα και παραπάνω αυτοεπινοείται, μετασχηματίζεται και σχεδόν σαν τον φοίνικα αναγεννάται και μετουσιώνεται σε νέα σχήματα κεφαλαιοκρατίας, εγκλοπώνοντας ακόμα και ιδεολογίες εξ ορισμού προοδευτικές.
Ενα παράδειγμα αλλωστε είναι η ενσωμάτωση των ΛΟΑΤ με τρόπο που βέβαια (τι παράξενο;;;) ποτέ δεν θα απειλήσει την κυριαρχία του.
Δεν συμφωνώ με την τεχνοφεουδαρχία τόσο, αλλά οι σπουδές μου είναι διαφορετικές επομένως δέχομαι οτι ενας εγνωσμένης αξίας διεθνούς φήμης οικονομολόγος μπορεί να βρίσκεται (διαλεκτικά) στο σχηματισμό μιας θεωρίας που δεν με αφήνει αδιάφορο, αλλά τουλάχιστον προς το παρόν δεν με πείθει.
Πάντως ούτε το ένα (ανάλυση) ούτε το άλλο (νέος όρος) είναι το πρόβλημα που εντοπίζω.
Παρατηρώ οτι ο λόγος μας πρέπει να έχει τη φρεσκάδα απο νεότερα μαρξιστικά ρεύματα (ανοιχτός ή δομικός μαρξισμός π.χ) και αντικαπιταλιστικά ρεύματα σκέψης, αλλά επίσης εντοπίζω εναν κίνδυνο.
Κυρίως εντοπίζω έναν ακαδημαϊσμό στον λόγο του Γιάνη απο τη μια, εναν ακαδημαϊσμό που δύσκολα έχει το επιθυμητό γκέλ στο κοινό που παραδοσιακά αντλεί εκλογικά (νεολαία) και αφ’ετέρου μια αστοχία στη ρητορική των κατώτερων στελεχών.
Ο Γιανης είναι επιστήμονας, όχι πολιτικός, και το δυστυχές είναι οτι ουτε κάν μπορεί να υποκριθεί τον πολιτικό (με την καλή έννοια το λεω), ωστε , έστω κι έτσι, να πείσει περισσότερο.
Ο λόγος δε αυτός (μια μετοχή/εργάτη ενα ακόμα παράδειγμα) δεν επικοινωνείται επαρκώς στους άμεσα ενδιαφερομένους.
Πάσχουμε απο έναν “επαναστατικό εγκεφαλισμό” παρόμοιο με εκείνον που στα πρώτα βήματα του ΣΕΚΕ(και του μετασχηματισμού σε ΚΚΕ) αντικατέστησε ολα τα ιδρυτικά στελέχη με άτομα που δεν είχαν επαφή με το εργατικό κίνημα ή την εργασία.
Προς θεού δεν εννοώ οτι θα πρέπει δημοκρατικά – συγκεντρωτικά να υπάρχει μια γραμμή κι οποιος δεν την ακολουθεί να διαγράφεται, απλά θα προτιμούσα να είμαστε όλοι ευθυγραμμισμένοι σε κάποια τουλάχιστον βασικά στοιχεία (π.χ. εγώ κι εσύ μάλλον συμφωνούμε στις αναλύσεις περι μετακαπιταλισμού αλλά οχι στην τεχνοφεουδαρχία).
Αυτά τα βασικά στοιχεία πρέπει να γίνουν αφορμή σύγκλισης για μένα.
Και για να γίνουν πρέπει να είναι ξεκάθαρα.
Οι δε συγκλισεις θα γίνουν, απ’ό,τι φαίνεται, με κόμματα της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς αναγκαστικά δεδομένου ότι το ΚΚΕ, αν μη τι άλλο, διάκειται αρνητικά (για να το θέσω κομψά) στην προοπτική μιας ενιαιομετωπικής πάλης.
Το βλέμμα μας πρέπει να κοιτάει προς αντικαπιταλιστικές κινήσεις όπως η ΑΝΤΑΡΣΥΑ(να μην εκληφθεί σαν παραίνεση αλλά σαν απλό παράδειγμα), στις οποίες να γίνουν και προγραμματικές υποχωρήσεις, αν χρειαστεί.
“Ιδεολογικές παρθενίες” μέσα στη λάσπη μπορούν να διατηρούν όσοι επαίρονται για την καθαρότητα μιας ορθοδοξίας. Θέλω να πιστεύω οτι απέχουμε απο κάτι τέτοιο.
Ευχαριστώ και πάλι για τον γόνιμο διάλογο.
σ. Γιάννη, δε διαθέτω ειδικές πολιτικες η επιστημονικες γνώσεις. Αλλα ακόμα και αν ειχα ολοκληρώσει το μεταπτυχιακό, θα έσκαγε μύτη ο Βαρουφακης για να πει οτι η οικονομική (ποσο μάλλον τα μαθηματικοποιημενα παραγωγα της) δεν αποτελούν επιστήμη! Γιατί αυτά λεει:)
Μονάχα στις τέσσερις τελευταίες του συνεντεύξεις στο UK- με αφορμή τη προβολή του νέου του βιβλίου ενα μηνα μόλις πριν- κανει ‘νούμερα’ από 230k up to 1m views, thousands of likes and way more comments! Θυμάμαι ορισμένα από τα comments στο ‘seize their platforms’ νομίζω, με κορυφαίο ενός αφρικανου, απο Αφρική (έχει σημασία η ακρίβεια) οπου απλούστατα έλεγε : είναι ο αγαπημένος μου οικονομολόγος!! Πουλάει, δηλαδή, σαν ακαδημαϊκός η έστω πολιτικός φιλόσοφος..
Χθες μίλησε σε ενα κανάλι χωριού στην ελλαδα (star κάτι λαμιας) και έδωσε την πιο πειστική εικόνα αρχηγού κόμματος,από τότε που τον παρακολουθώ.. Μεστός, με ατακα, ανάλυση, ρυθμο και σηματοδοτηση. Αρα, μπορεί να ‘πουλήσει’ και σαν πολιτικός ηγέτης!
Αντιλαμβάνομαι πλήρως τις ιδεολογικές ανησυχίες που βάζεις και θα ήθελα να συνεχίσουμε τη συζήτηση! Απλά, οταν ήμουν νέος (και σκληρός κλασικός) πέρα απ το δυτικό μαρξισμο και τη σχολή της Φρανκφούρτης προσωπικά με επηρέασε και ο Murray Bookchin. Σαν μετανάστης (στα γεραματα) ευνοήθηκα, απ τον τελευταίο, στην προσαρμογή μου, αλλά και την κατανόηση του μετακαπιταλισμου και της κριτικής που γίνεται στη χρεοκοπία καθοριστικων εννοιών όπως individualism and liberalism. Μεταξύ αυτών και απ τον Βαρουφακη. Όπου παρά τη τεράστια αμφιβολία που εκφράζουν πολλοί για την τεχνοφεουδαρχια σαν ξεχωριστο μετακαπιταλιστικο – αντιδραστικο κατά λουξεμπουργκ στάδιο- δεν παύει να είναι μια επίκαιρη και δημιουργική περιγραφή της πραγματικότητας!
Αυτά για τώρα, σύντροφε! Χρειαζόμαστε ενα αντικαπιταλιστικο κομμα των μελών. Στα πρότυπα της ‘Αριστερής Πλατφόρμας’ του πάλαι ποτέ σύριζα, χωρίς κόμματα εντός κόμματος. Με όλα τα ελευθεριακα, οικολογικά, οριζόντια χαρακτηριστικά, που ομως δε θα αποτασσουν η εχθρευονται το δημοκρατικό συγκεντρωτισμο. Χωρίς τον κάθε Βαρουφακη στο απρόσβλητο και με έμφαση στο πρόγραμμα εξουσίας των εργαζομένων μεσα απο μεταβατικα και επαναστατικά καθηκοντα, μακριά απ τον αστικό κυβερνητισμο και το ξέπλυμα στελεχών μιας χρήσης..
Αυτός ο χώρος, για μενα, ειναι χώρος δημόσιας συζήτησης και μελών του Μερα25. Δε φοβάμαι μήπως διαγράφουμε για αιρετισμο, δεν είμαστε ανταγωνιστικοι..Οταν μπορείς με ένα διευρο να ψηφίσεις στο κομματικό ριαλιτι της κουμουνδουρου για τα ρεταλια της βδομάδας και χωρίς τη βεβαιότητα ότι ενα πιθανό ΟΧΙ μπορεί να μετατραπεί σε ΝΑΙ 🙂
συντροφικα
“Την ιστορία την κάνουν οι μάζες, κινητήριος δύναμη της ιστορίας η πάλη των τάξεων”.
Η πρόταση που αναφέρεις Γιάννη, έχει δυο σκέλη. Εκείνο που κατά την γνώμη μου είναι υποτιμημένο στον τρόπο που πολιτεύεται παραδοσιακή Αριστερά είναι το πρώτο σκέλος: “Την ιστορία την κάνουν οι μάζες”. Αυτή η υποτίμηση καταγράφεται με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο με την υπερτίμηση του ζητήματος της “κατάληψης της εξουσίας” για την πραγμάτωση κοινωνικών αλλαγών.
Όλες οι μεγάλες κοινωνικές αλλαγές έχουν τον χαρακτήρα της “τομής” στην συνέχεια της ιστορίας, μετά από επαναστάσεις, εξεγέρσεις και ανάλογα “συμβάντα” που πρωταγωνιστούν οι κινητοποιημένες μάζες και βάζουν την σφραγίδα τους στις εξελίξεις.
Το γιατί είναι αναγκαίες αυτές οι τομές, δεν περιλαμβάνεται στην παραπάνω πρόταση που αναφέρεις. Από την πρόταση απουσιάζει ένα πρόσθετο στοιχείο που προσδιορίζει τα πλαίσια και θέτει όρια στην ταξική πάλη στους καπιταλιστικούς κοινωνικούς σχηματισμούς: Αυτό είναι το “αστικό κράτος”.
Έχει λοιπόν μεγάλη σημασία πως στεκόμαστε απέναντι στο “κράτος”.
Για παράδειγμα γράφεις:
“Η συνείδηση αλλάζει με την κατάργηση των καταπιεστικών μηχανισμών του κράτους ή/και την μεταβολή των ιδεολογικών μηχανισμών του.”
Αυτό σημαίνει ότι η “συνείδηση” μεταβάλλεται εκ των υστέρων, αφού δηλαδή έχουν γίνει τροποποιήσεις στο “κράτος” και έχουν μετασχηματιστεί οι μηχανισμοί του. Προκύπτει όμως το ερώτημα ποιό είναι το “υποκείμενο” που επιβάλει αυτούς τους μετασχηματισμούς, το οποίο θα έχει “συνείδηση” των αλλαγών που θα πρέπει να γίνουν; Η απάντηση που δίνει η παραδοσιακή κομμουνιστική Αριστερά είναι το “επαναστατικό κόμμα” που όταν καταλάβει την εξουσία, με το επαναστατικό του πρόγραμμα θα επιβάλει αυτές τις αλλαγές. Η ιστορία του “υπαρκτού κομμουνισμού” είναι αρκετά διδακτική για τα όρια και τις δυνατότητες αυτής της λογικής.
«Μια μετοχή, μια ψήφος», όπως περιγράφεται πιο πάνω, δεν αποτελεί πρωτότυπη ιδέα. Παραπέμπει στην αυτοδιαχείριση και τα εργατικά συμβούλια που έχουν μακρά ιστορική παράδοση στο χώρο της αριστεράς. Ωστόσο, η αυτοδιαχείριση πάντα συνδυαζόταν με την ανάγκη κεντρικού σχεδιασμού της οικονομίας. Χωρίς κεντρικό σχεδιασμό, ο συνεταιρισμός θα πρέπει να επιβιώσει σε συνθήκες καπιταλιστικού ανταγωνισμού και μάλιστα νεοφιλελεύθερου ή αχαλίνωτου. Τι θα κάνουν οι «μέτοχοι» όταν ο ανταγωνισμός δεν εξασφαλίζει ικανοποιητικά μεροκάματα; Θα αποφασίζουν να απολύσουν μερικούς και να εκσυγχρονίσουν την επιχείρηση; Μήπως θέλουμε να αντικαταστήσουμε τον καπιταλισμό όχι με τον σοσιαλισμό αλλά με ένα «συνεταιριστικό καπιταλισμό», που αφήνει στο απυρόβλητο το νόμο της αξίας; Ο νόμος της αξίας καθορίζει που γίνονται απολύσεις και που προσλήψεις, ο νόμος της αξίας καθορίζει τον κοινωνικό καταμερισμό της εργασίας; Πώς προσανατολίζουμε την παραγωγική δραστηριότητα σε τομείς συμβατούς με την οικολογία και την κοινωνική δικαιοσύνη; Πώς περιθωριοποιούμε την αξία για αναδείξουμε την αξία χρήσης; Με άλλα λόγια, αν θέλουμε μια οικονομία προσανατολισμένη στις κοινωνικές ανάγκες της μισθωτής εργασίας και όχι στο κέρδος ή την υπεραξία, η συνταγή είναι παλιά και αξιόπιστη: Κεντρικός σχεδιασμός+Αυτοδιαχείριση.
Συμφωνώ Σταύρο περί συνταγής. Ο συνεταιριστικός καπιταλισμός είναι ο κορπορατισμός που εφαρμόστηκε επί Μουσολίνι στην Ιταλία του 20. Ο κεντρικός σχεδιασμός είναι αναγκαία συνθήκη για τη δίκαιη κατανομή πόρων και παραγόμενων προϊόντων ανάλογα με τις ανάγκες της κοινωνίας, σε τοπικό, περιφερειακό και κρατικό επίπεδο.
Η διαφορετική ρότα που οφείλουμε να χαράξουμε είναι μακρυά από τον κεντρικό σχεδιασμό της ΕΣΣΔ αλλά με χρήση ΑΙ, Big Data και γενικότερα ψηφιακής τεχνολογίας να προβλέπουμε τις ανάγκες και τις παραγωγικές δυνατότητες κάθε οικονομικού έτους. Κατανεμημένες αποφάσεις μέσα από εργατικά και τοπικά συμβούλια.
Θα σου πρότεινα το “Χωρίς Αφεντικά” να ρίξεις μια ματιά σχετικώς. Αν και δεν είναι καθόλου καλογραμμένο, καταθέτει μια σχετική πρόταση
«Στον παραδοσιακό καπιταλισμό, ο προλετάριος είχε κάποια δεδομένα: ήξερε τις ώρες που θα εργαστεί, τα χρήματα που θα λάβει, μπορούσε να προγραμματίσει.» Ποιος είναι αυτός ο παραδοσιακός καπιταλισμός; Η «χρυσή παρένθεση» της κεϋνσιανής περιόδου πριν τις κρίσεις της δεκαετίας του 1970; Όχι, ο προλετάριος δεν ήξερε πάντα πόσες ώρες θα εργαστεί. Η Μέρυ-Άννα Ουέκλη, την οποία ο Μαρξ αναφέρει ονομαστικά στο Κεφάλαιο, πέθανε (το 1861 αν θυμάμαι καλά) μετά από 26 ώρες συνεχόμενης εργασίας, διότι το καπελάδικο στο οποίο εργαζόταν έπρεπε να προλάβει προθεσμίες για μια μεγάλη παραγγελία. Αυτό που σήμερα ονομάζουμε «πρεκαριάτο» έχει μια πολύ μακρά ιστορία. Δεν καταλαβαίνω σε τι χρειάζεται η έννοια της «τεχνοφεουδαρχίας». Ο καπιταλισμός δεν είναι μόνο ένα κοινωνικό σύστημα, είναι και ένα εννοιολογικό σύστημα πολύ ανεπτυγμένο. Προσωπικά δεν νιώθω ότι μας λείπουν οι έννοιες για να κατανοήσουμε τον καπιταλισμό (και την κρίση του) στην ύστερη νεοφιλελεύθερη εκδοχή του. Στον Μαρξ δεν υπάρχει μια μονο-αιτιακή ερμηνεία της καπιταλιστικής κρίσης και σίγουρα η παρούσα δεν είναι μια κρίση ελλιπούς κερδοφορίας. Παραπέμπω στο (μικρό) μου βιβλίο Παγκόσμια Κρίση και Σχήματα Αναπαραγωγής του Κεφαλαίου (Εκδ. Τόπος).